"Stated choice' modellen en vervoermiddelenkeuze : een empirische toepassing

Naar aanleiding van een steeds nijper wordende parkeersituatie op het bedrijventerrein Rijnsweerd in Utrecht is het vervoermiddelkeuzegedrag van de werknemers van de daar gevestigde bedrijven en instellingen onderzocht. Een deel van het onderzoek was gebaseerd op de zogenaanrle 'stated choice' benadering. Dit houdt in dat respondenten (werknerrers die met de auto naar het werk gaan) een aantal keuzesituaties voorgelegd krijgen. Elke keuzesituatie bevat een aantal alternatieven (vervoermiddelen) die nader zijn gedefinieerd op een aantal kenmerken. Uit elke keuzesituatie dient de respondent één alternatief te kiezen. In het orrlerhavige orrlerzoek is uitgegaan van binaire keuzesituaties: respondenten diemen telkens een keuze te maken uit de auto en carpoolen of uit de auto en openbaar vervoer om naar het werk te gaan. De alternatieven "openbaar vervoer" en "carpoolen" werden gedefinieerd op drie kenmerken: constante of wisselende reistijd, wel of geen onkostenvergoeding en extra reistijd ten opzichte van de auto. De resultaten van de geschatte keuzemodellen duiden erop dat de genoemde kenmerken belangrijke componenten zijn om het gebruik van openbaar vervoer cq. carpoolen te stimuleren. In het meest gunstige geval (constante reistijd, onkostenvergoeding OV of carpoolen, geen extra reistijd, geen onkostenvergoeding auto) zal de helft tot 2/3 deel van de respondenten zeker of waarschijnlijk over stappen op carpoolen resp. het openbaar vervoer. Bij een toenemende extra reistijd daalt de bereidheid een alternatief vervoermiddel te gebruiken gestaag. Verder blijkt dat respondenten met een minder hoge opleiding minder bereid zijn naar een alternatief vervoenniddel over te stappen dan respondenten met een hoge opleiding. Ook geldt dat respondenten die dichter bij hun werk wonen minder geneigd zijn de auto te laten staan dan respondenten die verder van hun werk af wonen (in termen van reistijd).