Het professionele leren en ontwikkelen van docenten in het hoger onderwijs in de context van onderwijsinnovaties

Op vele plaatsen in het hoger onderwijs vinden initiatieven plaats om onderwijs en leren te vernieuwen. Doel van dit onderzoek is meer kennis te verwerven over het leren, ontwikkelen en professionaliseren van HO-docenten in de context van onderwijsinnovaties. Daartoe zijn een literatuurstudie verricht naar 68 wetenschappelijke artikelen, een casestudie naar 33 praktijken, en verdiepende casestudies bij acht casussen naar leerprocessen, leeropbrengsten, ervaren ondersteuning, zelfregulatie en eigenaarschap van docenten. De resultaten lieten zien dat professionaliseren en leren binnen de context van onderwijsinnovaties leidt tot belangrijke en grote veranderingen bij docenten. Docenten ontwikkelden zich met betrekking tot innovatieve onderwijsvormen, leiderschap, andere manieren van werken, professionele identiteit of veranderende rollen. Deze opbrengsten kwamen meestal niet tot stand door enkelvoudige activiteiten, maar eerder door een combinatie van professionaliserings- en leeractiviteiten. Vaak was er sprake van een vorm van samenwerking en voldoende lange duur, en droegen voldoende tijd, ondersteuning en de rol van begeleiders positief bij. Uit het onderzoek kwamen ook drie typen relaties tussen onderwijsinnovaties en het professionaliseren van docenten naar voren: (1) het implementeren van nieuw onderwijs is het doel en de professionalisering is een middel om dit bereiken; (2) de professionele ontwikkeling van docenten is het doel en de hieruit voortvloeiende innovaties zijn een bijproduct; en (3) het stimuleren van innovaties is het doel en de professionele ontwikkeling van docenten is een nevenopbrengst. De benodigde expertise, de wijze waarop docenten leren, hoe ze werden ondersteund in hun leren en de rol van congruentie, eigenaarschap en zelfregulatie bleken sterk samen te hangen met deze typen. Tenslotte worden de bijdragen van het onderzoek aan theorievorming over het leren van docenten geïdentificeerd, beperkingen van het onderzoek besproken, suggesties voor vervolgonderzoek gegeven, en implicaties voor de praktijk naar voren gebracht.