Het leren van leraren in de contex van onderwijsvernieuwing: waarom is het zo moeilijk?

In deze bijdrage staat het leren van leraren in de context van onderwijsvernieuwingen centraal. Geconstateerd wordt dat het niet zo eenvoudig is voor leraren om innovaties daadwerkelijk in hun eigen onderwijs door te voeren. Eerst wordt ingegaan op de oorzaken hiervan en vervolgens worden er drie voorbeelden gepresenteerd, waarin wordt geïllustreerd wat de problemen zijn als leraren proberen vernieuwingen daadwerkelijk te realiseren. In het eerste voorbeeld ‘leraar David’ worden de dilemma’s van een innovatieve docent geïllustreerd, die vernieuwingen in zijn vak voor de tweede fase in het VO wil realiseren. Het tweede voorbeeld is een beschrijving van hoe op een scholengemeenschap gepoogd wordt om als team afstemming te bereiken rond praktische opdrachten in het studiehuis. Het derde voorbeeld gaat over de rol van de mentor bij het leren van aanstaande leraren op de leerwerkplek. Gemeenschappelijk aan de drie voorbeelden is het complexe en multi-dimensionele karakter van onderwijsvernieuwingen. De belangrijkste conclusies zijn dat leraren er maar moeizaam in slagen om het nieuwe beoogde gedrag daadwerkelijk te realiseren in de eigen onderwijspraktijk en dat onderwijsvernieuwing zich niet organisatorisch laat sturen, maar verankerd moet zijn in de werkprocessen en de werkcondities van de leraren zelf. Als leraren de gelegenheid krijgen om ‘ownership’ te behouden over de vernieuwing en de vernieuwing gezien wordt als een leerproces, dan is de kans groter dat zij erin slagen de door hen gewilde vernieuwing, die het karakter heeft van ‘second order changes’ daadwerkelijk te integreren in hun bestaande werkroutines.