Geluidsreductie op de Intensive Care: Een multi-factor analyse, ontwerp en implementatie binnen het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Een opname op de Intensive Care (IC) is voor elke patiënt een impactvolle gebeurtenis. De vele geluiden die op de IC aanwezig zijn vormen een belangrijke bijdrage aan deze impact. Uit de literatuur is bekend dat een hoog geluidsniveau op de IC ook meetbare gevolgen kan hebben voor de patiënt, zoals verminderde slaapkwaliteit, verhoogde kans op ontwikkeling van een delier en zelfs langere ligduur. Deze gevolgen vinden met name hun oorzaak in negatief geluid, ook wel geluidsoverlast of hinder.
Ook op de IC van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) zijn deze storende geluiden aanwezig en wilde men graag aan de slag met geluidsreductie om zo een omgeving te creëren die bevorderend is voor het herstel van de patiënt. Vanuit eerder onderzoek was al bekend van welke bronnen het geluid afkomstig
is, maar nog niet welke dan ook hinder veroorzaken. Daarom is dit ontwerpproject gestart met de volgende vraagstelling: ‘We weten dat er geluiden op de IC zijn die als storend worden ervaren door de patiënt en daarmee een negatieve invloed kunnen hebben op de gezondheidstoestand. We willen graag
weten welke geluiden dit zijn en wat de mogelijkheden zijn om deze te reduceren.’ In de probleemanalyse kwam aan het licht dat er inderdaad verschillende geluiden zijn waar zowel patiënten als personeel van de IC hinder van ondervinden. Het bleek heel persoonsafhankelijk welke bronnen men in welke mate hinderlijk vond. Bronnen die geïdentificeerd zijn, zijn onder andere alarmen van verschillende apparaten, gesprekken van personeel en machinale geluiden zoals een afvoerpomp van de dialyse. Het probleem is daarna gedefinieerd als: “Er zijn onnodige geluiden op de IC afkomstig van verschillende bronnen, zowel alarmen en apparatuur als gedrag en werkprocessen spelen hierin een grote rol. Echter is de perceptie en invloed van deze geluiden sterk patiëntafhankelijk, en verschilt het gedrag en besef van het belang tussen medewerkers.” Omdat het probleem zo breed is bevonden, zijn
de concepten die in de ontwerpfase zijn opgesteld ook multifactorieel.
Het definitieve ontwerp bestaat uit drie categorieën van interventies: patiëntspecifieke interventies, IC-brede interventies en optimalisatie van technieken. Bij de eerste twee is gebruik gemaakt van het COM-B model voor gedragsverandering, dat stelt dat men het gewenste gedrag moet kunnen, willen
en mogen laten zien. Onder de categorie patiënt-specifieke interventies vallen verschillende tools die men kan inzetten bij een individuele patiënt, zoals het aanbieden van oordopjes of het inzetten van een rustmoment. Deze dragen bij aan het persoonsafhankelijke karakter van de ervaren hinder. Bij de IC-brede interventies horen gedragingen die het geluid op de hele IC reduceren, zoals het kritisch instellen van alarmgrenzen, hanteren van een lager gespreksvolume of het preventief wisselen van spuiten. Men wordt gefaciliteerd om dit gedrag te laten zien met behulp van de SoundEar (een visuele
terugkoppeling van het geluidsniveau) en de WardViewer (een overzicht van de status van alle infuuspompen). Om de motivatie tot gedragsverandering te bevorderen is een refereeravond georganiseerd voor medewerkers waarbij zij informatie kregen over de impact van geluid en mogelijke interventies, en
het patiëntenperspectief konden innemen door te luisteren naar een geluidsopname van de IC. Tot slot zijn een aantal bestaande technieken en lopende projecten geoptimaliseerd in het kader van dit project. Zo is een proef gestart met een stillere dialyse-afvoerpomp, en is de nieuwe bewakingsomgeving zo
geconfigureerd dat er hopelijk minder irrelevante alarmen doorkomen.
Concluderend is geluidsreductie op de IC in grote mate een project van gedragsverandering, waarbij er een continue interactie van mens en techniek is. Op de IC van het JBZ is door dit project veel bewustwording gecreëerd omtrent dit thema, en is er een betere aanspreekcultuur over geluid. Ook het gedrag van medewerkers, in bijvoorbeeld instellen van alarmgrenzen en sluiten van deuren, is positief veranderd. Kansen voor de toekomst zijn geïdentificeerd in alarmdistributie, alarmmanagement en het herhalen van bewustwordingscampagnes.