Bouwhistorische rapportage en waardestelling Rijnstraat 8 te Den Haag

Voor u ligt het resultaat van het onderzoek naar de cultuur- en bouwhistorische waarde van voormalige onderkomen van het inmiddels opgeheven Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM). Het onderzoek werd uitgevoerd aan de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven. Het rapport bevat de beschrijving en waardestelling van het door architect Jan Hoogstad ontworpen gebouw te Rijnstraat 8 Den Haag, tegenover Den Haag Centraal Station. Het gebouw wordt verder VROM-gebouw genoemd. Voor dit onderzoek werd in 2010 opdracht gegeven na aanleiding van het verdwijnen van het Ministerie van VROM, waarmee ook de voornaamste functie van het gebouw in het geding kwam: het huisvesten van de ambtenaren van VROM. Om op een onderbouwde manier te kunnen spreken over de kwaliteiten van het VROM-gebouw is een bouwhistorisch onderzoek opgetuigd, dat erop gericht is om de waarden vast te stellen waarmee rekening moet worden gehouden bij een eventuele aanpassing van het gebouw voor een nieuwe functie en/of gebruiker. Het gebouw kent een intrigerende ontstaansgeschiedenis. Zowel het wijzigende landsbeleid als het beleid van de Rgd, waren van invloed op de locatiekeuze en het uiteindelijke ontwerp. Tussen 1985 en 1992 kwam een rationalistisch gebouw tot stand in het Spuikwartier: het ministeriële hart van Nederland. VROM had als bouwministerie uiteraard een voorbeeldfunctie waar het de bouw betrof. In het bijzonder werd er ingezet op innovatie, duurzaamheid, gezondheid en openheid. Met innovatie doelde men zowel op architectonische als op technische vernieuwing. Duurzaamheid betrof energie en klimaat, maar ook de toepassing van duurzame materialen en flexibiliteit. Wat betreft gezondheid was het voorkomen van het op dat moment zeer actuele en gevreesde sick building syndrome leidend. Er werd vooruitstrevendheid verwacht op het gebied van werkomgeving, dit had betrekking op de ideeën over werkplekken en digitalisering – maar zeker ook de arbeidsomstandigheden van de bouwvakkers. Om de kwaliteiten van het VROM-gebouw te achterhalen wordt het in dit rapport, op basis van de richtlijnen bouwhistorisch onderzoek1, op drie verschillende schaalniveaus bevraagd, namelijk dat van het ensemble, het object en het element. Daarnaast wordt ingegaan op drie specifieke zaken: het klimaat, de tuinen en de kunst. Deze drie specifieke zaken worden door experts op het gebied behandeld. Onderzoek en waardestelling betreffende het klimaat zijn door Nelissen BV gedaan. Kunst kwam voor rekening van Govert Grosveld en het stuk over de tuinen is van de hand van Han Lörzing. Per schaalniveau worden de waarden opgetekend en toegekend, om ze op het laatst integraal in stelling te brengen.