Architectuur, stedenbouw en de betekenis van naoorlogse kerkgebouwen

In deze bijdrage zal in het bijzonder aandacht worden besteed aan het achterliggende niveau van de discussie over het naoorlogse kerkgebouw als monument, een niveau dat zal worden aangeduid als ontologisch, een niveau van vooronderstellingen en uitgangspunten die wezenlijk zijn voor een benadering van kerkelijk erfgoed in het kader van de Modernisering van de Monumentenzorg, die aansluit op veranderende paradigma’s in architectuur en stedenbouw. Daarbij denken we met name aan thema’s met betrekking tot de stad en het gebouw als fragment, spolia, ruïne, typologie en morfologie, statiek en dynamiek, permanentie en verandering, deel en geheel. Dit ontologische niveau sluit in het bijzonder aan bij de wereld van het kerkgebouw, die immers een wereld is van theologie en ontologie. Maar ook raakt de ontologie direct aan architectuur en stedenbouw. Niet voor niets bepleit Aldo Rossi in ‘De Architectuur van de stad’ (Rossi, 2002) dat architectuur en stedenbouw nood hebben aan een ‘ontologie van de stad’. Kernbegrippen bij hem zijn: type en typologie