Antwerpen-Linkeroever: een historisch-morfologisch overzicht

In 2017 organiseerde de Stadsbouwmeester van Antwerpen, Christian Rapp, de internationale "Stedenbouwkundige ideeënwedstrijd Linkeroever". Dit past in de Antwerpse geschiedenis waar gedurende de twintigste eeuw drie grote internationale stedenbouwkundige ontwerpwedstrijden plaatsvonden: (1) Wedstrijd tot inrichting der krijgsgronden van Antwerpen, 1910, (2) Internationale wedstrijd voor den aanleg van den Linker Schelde Oever te Antwerpen, 1932-1933 en (3) Stad aan de Stroom, 1990.
Dit rapport diende als bijlage voor deelnemers aan deze vierde internationale stedenbouwkundige ontwerpwedstrijd, ditmaal uitdrukkelijk gericht op Linkeroever.
In dit rapport worden de wedstrijden, plannen, dromen en teleurstellingen die Linkeroever hebben gevormd uiteengezet. Het rapport is uitdrukkelijk bedoeld als bloemlezing, een selectie van de spraakmakendste plannen, en tracht geenszins een volledig overzicht te geven van de wordingsgeschiedenis van Linkeroever.
Een kort résumé van de rijke plangeschiedenis voor Linkeroever: een van de eerste gedocumenteerde voorstellen is Ville Marie-Louise, een ontwerpvoorstel van de ingenieurs Bernard-Dombey op verzoek van Napoléon Bonaparte. Daarna volgt een veelvoud aan voorstellen van architecten en stedenbouwkundigen in internationaal verband zoals door Hermann Josef Stübben, Le Corbusier en Rem Koolhaas/OMA. Ook spelen Belgisch voornaamste namen als Henry Van de Velde, Renaat Braem, Huib Hoste en Léon Stynen een voorname rol. Opvallend is de grote ideologische reikwijdte aan planvoorstellen, zo wordt op Linkeroever tegelijkertijd de tuinstad naast de Ville Radieuse gepropageerd, naast een veelvoud aan traditionele stadsmodellen.
In dit rapport wordt dit spanningsveld tussen ideaalbeeld en werkelijkheid in de veelomvattende wordingsgeschiedenis van Linkeroever kernachtig gereconstrueerd. Met name de bijstelling van deze radicale totaalplannen (uit wedstrijdverband) tot een bureaucratisch geëntameerd “sectorenbeleid”, onder invloed van de Intercommunale Maatschappij van de Linker Scheldeoever en het plan De Heem-Van Averbeke, passeert de revue.